November 2023, een feestje met vrienden. Het was de hele avond gezellig, er werd gedronken en gezongen. Op een gegeven moment kwam er een serieuzer gesprek op gang. Iemand maakte de opmerking dat een goede vriend of vriendin zijn vertrouwen beschaad had op een erge manier. Hij/zij had iets gevonden wat de persoon nooit had willen vertellen. Vervolgens werd de vraag gesteld of iedereen wel eens mee zou willen doen aan een vertrouwensonderzoek. Ik twijfelde en zei niets. Bijna iedereen gaf akkoord, maar ik bleef als laatste over. Mijn partner keek me indringend / vragend aan en door groepsdruk, alcohol en om er vanaf te zijn, zei ik ‘ja hoor’. Dat gaat vast geen problemen opleveren, dacht ik nog. Er ging een ronde langs de tafel over andere moeilijke onderwerpen. Iemand probeerde zwanger te raken, een ander had familieproblemen, maar de meesten zeiden niets. Het was verder een gezellige avond en veel te laat gingen we naar huis.

Ongerelateerd zei een vriend een andere dag dat hij gesolliciteerd had bij de AIVD. Iedereen weet dat je dan compleet doorgelicht wordt. Het was een tijdelijke positie, maar hij had er zin in en was er vrij zeker van dat hij erdoor zou komen. Wel waren er wat dingen vanuit zijn familie die nog gecontroleerd moesten worden, dus het onderzoek zou, dacht hij, nog wel even gaan duren. Goed om te vertellen dat onze vriendengroep vol met IT’ers zit, mensen die bij allerlei onderdelen van de overheid werken. Ik studeer ook informatica, soort zoekt soort en iemand beweerde ooit dat je vrienden een afspiegeling zijn van jezelf. Of dat waar is, weet ik niet, maar het is altijd een leuke spiegel.

De reden dat ik als een van de weinigen niet bij de overheid werk, is omdat ik niet houd van te veel macht in 1 plaats. Bij mijn idee is een goed functionerende democratie een waar er naar het volk geluisterd wordt en niet opgedrongen vanuit een centraal iets. Maakt me dat paranoide? Misschien. Maar ik heb voldoende gezien dat de belangrijkste zinnen uit Animal Farm niet gelogen zijn.

Ik was van jongs af aan altijd enigszins tegendraads. Dus als een docent vindt dat je naar hem/haar moet luisteren omdat de docent voor de klas staat en jij niet, kan ik daar slecht mee omgaan. Als een docent laat zien goed kennis van zaken te hebben en veel te kunnen leren, dan gaat het prima. Mijn cijferlijsten zijn daar altijd naar geweest, was iets interessant of leuk, dan haalde ik hoge cijfers, stond er een docent voor de klas die naar mijn idee niets wist, leerde ik er ook weinig van. Dat beoordelen doe ik altijd onbewust en als er iets niet helemaal lijkt te kloppen, dan merk ik dat vaak.

Om die reden gebruik ik ook een VPN sinds in Nederland de sleepwet aangenomen is. Al mijn informatie hoeft niet zo nodig bij 1 partij te komen liggen. Het zal vast alleen gebruikt worden voor goede doeleinden, maar het is ook heel eenvoudig te gebruiken door een autoritaire overheid. En alle opgeslagen informatie kan jaren later nog gebruikt worden, iets wat eerder goed was, kan met een enkele wetswijziging ineens met terugwerkende kracht een probleem zijn. Het was niet voor niets dat in de Tweede Wereldoorlog een hoop Joden vermoord waren hier, de overheid hield heel precies bij van elke burger wat de religie was en waar die woonde. Het invoeren van de persoonsbewijzen werd toen als iets slechts gezien, maar inmiddels loopt iedereen verplicht met een ID kaart. We hebben hier blijkbaar niet van geleerd, die toenemende controle baart me zorgen, vrijheid is belangrijk.

Terug naar het verhaal. Ergens na het feestje waar ik het eerder over had, wilde ik een studiegroep opzetten. Samen studeren is altijd leuker dan alleen. Het probleem met informatici, is dat ze niet zo goed contacten leggen. Ik was dus erg blij dat er meer mensen waren die wel samen wilden studeren. Het eerste gesprek met de persoon die ik Mara zal noemen was erg leuk. We hadden afgesproken in de bibliotheek, in een open ruimte met veel mensen. Mara bleek praktische dezelfde hobbies en interesses te hebben als ik. Niet alleen dat, maar een deel ook van dezelfde hobbies die mijn partner had. Ik zal niet op de details ingaan, maar het gesprek liep heel erg makkelijk.

Het eerste wat me opviel, was dat ze best wel heel nieuwsgierig was naar wat ik allemaal deed. Ik zal niet op de details in gaan, maar er waren veel punten die over mij als persoon gingen. Specifieke vragen over wat er in mijn jeugd gebeurd was bijvoorbeeld, maar zonder de vraag te stellen, gewoon door het te noemen. Alsof iemand een vragenlijstje gehad had om langs te lopen. Aan de andere kant dacht ik, mensen leren kennen kost tijd, natuurlijk was ze gewoon nieuwsgierig. Wat me ook verbaasde was dat Mara best gestresst leek. Zoals ik al zei, IT’ers zijn niet zo goed in contact met mensen, dus ik kan me voorstellen dat dat de reden was.

Toen we tussendoor wat gingen eten, bleven de vragen komen. Het leek wel een verhoor, maar blijkbaar was ze echt heel nieuwsgierig. Op een gegeven moment ging ik minder vertellen en werd ik meer gestresst van alle vragen. We hadden zo’n beetje alles van mijn leven doorgelopen en toch bleef er doorgevraagd worden. Terug bij de studieplek vroeg ik of ze van alle hobbies die we gelijk hadden ook spellen speelde. De enige die ze liet zien, was ‘Bear with me’. Ik had nog nooit daarvan gehoord en het is niet een heel bekend spel. Maar wel een spel wat je laat zien als je iets wilt zeggen zonder iets te zeggen. Als je het nog niet door had, dit gaat een thema worden.

De tweede keer dat we afspraken, was tijdens een evenement van de studie. Ze wilde me uitnodigen om mee te rijden. Ik bereide me alvast voor om weer meerdere persoonlijke vragen te beantwoorden. Tegen de verwachting in, viel dat best mee. Wel viel het op dat Mara dit keer nog meer om zich heen keek en bijvoorbeeld graag wilde weten of ik camera’s zou gebruiken in huis om mensen te volgen. Verder vroeg ik nogmaals of Mara spelletjes speelde en ineens zei ze van wel en dan ook specifiek dezelfde die ik ook wel eens speelde. Verder waren er wat vragen over mijn muzieksmaak. Het begon mij te dagen dat er gevraagd werd naar mijn interesses en online accounts en dat de vragen gecontroleerd werden met verkregen informatie over mij. De reden was dat alleen informatie die beschikbaar was met het data sleepnet gebruikt werd. Alles wat versleuteld was achter de VPN en dus niet zichtbaar, kwam niet ter sprake.

In de loop der tijd kreeg ik allerlei vage hints: heb je wel eens jachtseizoen of soortgelijk gezien? Zou jij vluchten ook zo aanpakken? Wat weet je van een heel specifiek huis in Amerika? Wat vind je van de prijs, €2500 is vrij goedkoop toch? Zou ik snel verhuizen? Vond ik het ook leuk om Diablo te spelen met vrienden? Die laatste was interessant, omdat de communicatie in dat spel niet werkte met de VPN, dus die moest ik uitzetten om het te kunnen spelen. En vervolgens werden er vragen gesteld specifiek over dat gesprek. Verder waren er vragen over dingen die ik met andere vrienden besproken had. Ging het bij vrienden over een film, dan kon ik de volgende keer ook een gesprek over die film verwachten met Mara. Het waren opeenstapelingen van meerdere dingen.

Na even puzzelen viel het me op dat de persoon communiceerde met anderen in tekst die leek op een AIVD kerstpuzzel. Die had ik waarschijnlijk nooit mogen ontcijferen of het was niet voor mij bedoeld, maar het paste bij de manier van werken en de ‘cover’ - daar was ik inmiddels zeker van. Het was een antwoord op een vraag van mij of we gingen afspreken, de verstopte communicatie van Mara was ‘blijf thuis’ en dit werd gezegd in het chatgesprek van de studiegroep, met 1 ander persoon erbij. Ik zal niet zeggen hoe de vertaling werkte, maar het bericht was (voor mij) duidelijk. Ik vroeg wat voor spelletje de persoon aan het spelen was en of we de volgende keer inderdaad konden verwachten dat de andere persoon thuis zou blijven. En jawel, een paar uur voor het einde van de dag, kwam het bericht dat de ander er toch niet bij zou zijn. Kan natuurlijk ook dat er via een andere weg dat verteld was, om te laten denken dat ik wat gevonden had. Omdat ik niet wist of de communicatie voor mij bedoeld was en ik geen vredig antwoord kreeg, voelde ik me er niet fijn bij om af te spreken, dus bleef ik ook thuis.

Mede hierdoor dacht ik dat gewone communicatie mogelijk een verstopte betekenis had. Op andere, verschillende manieren werd iets anders gezegd dan de directe boodschap. De druppel was dat ik door dat bericht, terugdenken en teruglezen van de chat de hint kreeg dat er iets in een object in mijn huis zou liggen. Toen ik daarin ging kijken, lag er een briefje met dezelfde soort geheimtaal waarin stond dat de persoon met wie ik contact had, niet meer betrouwbaar was en ik alle documenten moest verbranden. Heel vaag, welke documenten, waarom en hoe kon dit? Het bericht in de chat werd voorafgegaan door ‘het verbaasde mij ook dat het <onderzoek> nog wat langer duurde, maar na lang doorvragen kreeg ik dit door’, maar natuurlijk niet in zo veel woorden.

Ik dacht dat iemand mij per ongeluk had aangezien voor een spion, maar iemand was dus in mijn huis geweest of had het heimelijk meegegeven. De persoon wist waar ik woonde, dus kon ik niet meer zeker zijn van mijn veiligheid thuis. Ik las het als een doodsbedreiging/’burn notice’, wat onder de omstandigheden niet heel raar leek. Later zag ik dat Joshua Schulte in de VS opgepakt was, wat ook weer heel toevallig was. Mijn email was benaderd uit de VS, dit stond in het toegangslog. Misschien dat mijn VPN dat per ongeluk gedaan heeft, misschien was het iets anders, ik weet het niet.

Als ik mijn partner moest beschermen, moest ik alles waarvan ik de boel niet vertrouwde, verwijderen. Ik ging een oude computer die lek kon zijn resetten. Ik werd enorm paranoide en gestresst, wie zou hier achter zitten, wat had ik gedaan volgens die persoon en waarom was dit zo ver gegaan? Ik dacht dat ik iemand ging helpen met een oefening voor het maken van een cover en om zo goed mogelijk alles te doen, ging ik meespelen. Als je als een crimineel behandeld wordt, ga je je ook zo gedragen. Ik weet niet of ik een lichte psychose had, maar ik bedacht me dat als er echt iets ernstigs was en er bewijs was, ik allang opgepakt zou zijn of op zijn minst een stevig gesprek met de politie zou krijgen. Bij mijn weten heb ik de wet niet overtreden, maar ik ben geen jurist en ik weet nog steeds niet waar ik van verdacht wordt.

Paranoia voedt paranoia, als een dienst uit zichzelf paranoide is, gaat die op dezelfde manier denken als ik deed. Waarom doe ik bepaalde dingen, welke beslissingen moet ik nemen, wie kunnen we vertrouwen, wat betekent het dat ik toen ik klein was weggelopen was (ook een gestelde vraag)? Andersom zorgt dat weer dat ik vragen krijg waar ik niets mee kan en dus vage antwoorden geef, wat weer de paranoia bij de ander voedt, als een sneeuwbaleffect. Waar ik het meest mee zat was of ik de cover van de persoon heel moest houden? Als de cover belangrijk was, kon het vertellen wie erachter zit een doodsvonnig voor die persoon zijn. Dat wilde ik niet op mijn geweten hebben. Als je spionnenfilms/series gezien heb: je cover is je leven. En iemand leek mijn hele omgeving in te zetten. De paranoia nam toe, aan beide kanten, vragen werden indringender, dingen die ik in 1 gesprek met vrienden verteld had, werden in een ander gebruikt. Er werd duidelijk geprobeerd mijn paranoia te voeden en daarmee ‘bewijs’ te verzamelen.

Ineens sloeg de toon om, meerdere mensen vonden dat ik een psychose had en dat ik me zo snel mogelijk zou moeten laten behandelen. Want het zat echt alleen in mijn hoofd. Ik was gek aan het worden vonden ze. Lijkt me niet zo heel gek, op basis van alles wat ik verteld heb, maar ik ben het er wel mee eens dat ik wat gek deed. Ik dacht te weten dat er dus niet voldoende bewijs was, ik wist niet of ik de cover van Mara moest beschermen, ik wist niet waarom dit gebeurde en ik wist ook niet meer wie ik kon vertrouwen, ik werd er echt helemaal gek van. Niemand in mijn omgeving zei echter iets direct tegen mij, altijd met verborgen manieren van praten. Ik vraag me af of iedereen überhaupt wist wat hij onbewust communiceerde of dat dit ook door iemand anders bedacht was. Ik begon zelf te geloven dat het misschien wel echt in mijn hoofd zat. Het begon mij te dagen dat er gezocht werd naar chantagemateriaal. Want tja, als iemand een psychose op zijn of haar record heeft, dan kun je die monddood maken door te zeggen dat het toch maar waanideëen zijn. In mijn geval speelde cijfers een belangrijke rol, dus elke keer als ik iets deed wat men niet leuk vond, kwamen er in gesprekken die cijfers naar voren. Spelletje spelen met vrienden, cijfers. Gesprekken, cijfers. Woorden die elke keer terugkwamen, alsof het codewoorden waren voor iets. Doodnormale woorden zoals voetpad die in verschillende gesprekken meerdere keren genoemd worden in een paar dagen. Op zichzelf staand natuurlijk niet heel apart, maar het kwam elke keer terug en bij iedereen. Gelukkig was ik nog wel helder genoeg om beslissingen te nemen en dus was de enige beslissing die ik kon nemen zonder enigszins schade te doen aan mijn omgeving en mijn betrouwbaarheid, niets te doen en af te wachten. Ik gebruikte daar specifieke woorden voor.

Gelijk was de psychose/paranoia weg, want als er iets was, dan kon ik er toch niets tegen doen en als er niets was, zat het in mijn hoofd en was ik klaar. En toen had ik een gesprek met mijn buurvrouw. Ik had haar nog nooit zo gezien, best wel kwaad en niet begrijpende wat ze moest. Heel indringend zei ze dat Omtzigt exact dezelfde beslissing genomen had als ik, een paar dagen later. En jawel, die zit in de commissie stiekem. Maar ik kan toch niet zo belangrijk zijn dat ik op dat niveau besproken werd? Tenzij nog nooit iemand de beslissing genomen had niets te doen en het hele spelletje te doorzien. Ik kan me voorstellen dat dat een AIVD verschrikkelijk bang maakt, want wat zou ik dan nog meer weten qua modus operandi, manieren van ontsleutelen, de dienst zelf, wie er in het complot zaten etc. Voor de record: niet zo veel, ik ben goed in links leggen, connecties zien, maar ik weet alleen dingen op basis van wat me wordt verteld. En er werd me steeds minder verteld door de tijd heen.

Als laatste vroeg ik om meer informatie, wat moest ik doen, wat was de bedoeling? Geen antwoord. Het enige wat ik terug kreeg was dat ik dingen die ‘ermee’ te maken hadden iets mee moest doen. Elke keer herhaald. Als laatste vroeg ik aan de persoon of ik hiermee wel echt akkoord gegaan was en of dit wel mocht volgens het Nederlands recht en ineens kreeg ik een stressvolle reactie terug dat ik snel alles moest afronden. Ik wist nog steeds niet wat ik moest afronden, want niemand had mij verteld wat ik moest doen, maar het was wel een teken aan de wand dat ik een pijnlijk punt gevonden had. Eindelijk had ik een antwoord: iemand heeft een paar keer een enorme fout begaan en ik was het niet.

Het is afwachten tot er chantagemateriaal gemaakt wordt, ik mijn leven niet meer zeker ben of dat er iets gefakete wordt met AI; de techniek gaat steeds verder. Als het inderdaad waar blijkt te zijn, dan heb ik het vertrouwen in Nederland als goed werkende democratie wel verloren. De kans bestaat dat er iets gedaan wordt om mij in discrediet te brengen, dus aan iedereen iets soortgelijks meegemaakt heeft, zoek de media op en vertel wat er aan de hand is. Het wordt tijd dat er weer geluisterd wordt naar burgers door de overheid inplaats van andersom. Een betrouwbaarheidsonderzoek zou alleen mogen met een contract met handtekening en wetende wat het inhoudt. Als er sprake is van een verdenking op een overtreding van de wet, dan moet er niet heimelijk onderzoek gedaan worden bovenop een vertrouwensonderzoek. Persoonlijk voelde de hele affaire als psychologische marteling, je gaat dingen geloven die er niet zijn en dat heb ik echt niet verdiend. Had ik geweten dat dit het effect van ‘Mara’ helpen was geweest, had ik waarschijnlijk een andere beslissing genomen, maar niemand vertelt mij wat.